Trafik kurallarının temel amacı, yollarda düzeni sağlamak ve güvenliği en üst seviyeye çıkarmaktır. Sürücüler bu kurallara uyarak hem kendi güvenliklerini hem de diğer yol kullanıcılarının can ve mal güvenliğini korumuş olurlar. Trafikte ilerleyen tüm araçların belirli hakları vardır, ancak bazı özel durumlarda belirli araçlara öncelik tanınır. Trafikte geçiş üstünlüğü kavramı, belirlenen araçlara geçiş önceliği tanıyan kurallar bütünüdür. Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar, trafik ışıklarına veya diğer kurallara takılmadan ilerleyebilir ve diğer sürücüler bu araçlara yol vermekle yükümlüdür.
Geçiş Üstünlüğüne Sahip Araçlar Nelerdir?
Bazı araçlar, yasal düzenlemeler çerçevesinde geçiş üstünlüğüne sahiptir ve bu haklarını belirli kurallar dahilinde kullanabilirler. Trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar nelerdir sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:
- Ambulanslar ve acil sağlık hizmeti taşıyan araçlar
- Yangın söndürme ekipleri ve itfaiye araçları
- Polis ve jandarma araçları
- Organ ve kan nakli yapan özel sağlık araçları
- Doğal afet, arama-kurtarma ve AFAD ekipleri
- Askeri konvoylar ve resmi araçlar
- Karayolları bakım ve acil müdahale araçları
Bu araçlar görev halindeyken trafikte geçiş önceliği hakkına sahiptir ve diğer sürücülerin bu araçlara engel olmaması gerekir.
Trafikte Geçiş Üstünlüğü Sıralaması Nasıldır?
Trafikte hangi aracın öncelikli olduğuna dair geçiş üstünlüğü sıralaması yasalarla belirlenmiştir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre trafikte geçiş üstünlüğü sıralaması şu şekildedir:
- Acil sağlık hizmeti sağlayan araçlar – Ambulanslar ve acil hasta taşıyan özel sağlık araçları
- İtfaiye ve yangın söndürme ekipleri
- Polis ve jandarma araçları – Olay yerine hızlıca ulaşması gereken veya suçlu takibinde olan araçlar
- Doğal afet veya acil müdahale araçları – AFAD, arama-kurtarma ekipleri
- Resmi konvoy ve koruma araçları – Devlet yetkililerini taşıyan resmi araçlar
- Özel izinli karayolu müdahale araçları – Kar temizleme ve yol bakım araçları
Bu sıraya göre eğer birden fazla geçiş üstünlüğüne sahip araç aynı anda yolda ilerliyorsa, öncelik sıralaması yukarıdaki listeye göre belirlenir.
Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlara Nasıl Yol Verilmelidir?
Trafikte yollarda geçiş üstünlüğü olan araçları fark ettiğinizde hızla yol vermelisiniz. Ancak birçok sürücü bu durumda nasıl hareket etmesi gerektiğini tam olarak bilmemektedir.
- Eğer geçiş üstünlüğüne sahip bir araç arkanızdan geliyorsa, en kısa sürede sağa yanaşarak yolu açmalısınız.
- Tali yolda geçiş üstünlüğü yoktur, bu nedenle ana yoldan gelen araçlara yol vermeniz gerekir.
- Tek şeritli dar yollarda hızınızı düşürerek, mümkün olan en güvenli noktada aracınızı sağa çekmeli ve acil durum aracının geçişini sağlamalısınız.
- Geçiş üstünlüğüne sahip araçlara yol vermemek ceza gerektiren bir durumdur. Eğer bu tür bir ihlal yapılırsa sürücüler maddi ceza alabilir ve ehliyetlerinden ceza puanı düşülebilir.
Kavşaklarda Geçiş Üstünlüğü Kuralları
Kavşaklarda trafik akışını düzenlemek için belirli kurallar vardır. Araçlarda geçiş üstünlüğü sırası özellikle kavşak noktalarında kritik hale gelir.
- Ana yolda ilerleyen araç, tali yoldan gelen araçlara göre önceliklidir.
- Kavşak içinde bulunan araç, kavşağa yeni girecek araçlara göre önceliğe sahiptir.
- Dönel kavşaklarda içteki şeritte olan araç, dış şeritten gelen araçlara göre önceliklidir.
- Sağdan gelen aracın geçiş üstünlüğü bulunur, soldaki araçlar sağdan gelenlere yol vermelidir.
Tali yolda geçiş üstünlüğü olmayan araçlar ana yola çıkan araçlara göre beklemek zorundadır.
Geçiş Üstünlüğü ve Geçiş Önceliği Aynı Şey midir?
Sürücüler arasında sıkça karıştırılan iki kavram olan geçiş üstünlüğü ve geçiş önceliği aslında farklı anlamlara gelir.
- Geçiş üstünlüğü yalnızca belirli bir statüye sahip olan ve yasalar tarafından tanınan araçlara verilen özel bir haktır. Bu araçlar, acil durumlar söz konusu olduğunda kırmızı ışıkta durmak zorunda değildir veya hız sınırlarını aşabilir.
- Geçiş önceliği ise trafiğin akışına bağlı olarak bazı araçların diğerlerine göre öncelikli olarak ilerleyebilmesini ifade eder. Örneğin, kavşakta sağdan gelen araç önceliklidir ya da ana yolda ilerleyen araç tali yoldan çıkan araca göre daha öncelikli hakka sahiptir.
Trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar diğer tüm sürücüler tarafından fark edildiğinde hızla onlara yol verilmelidir. Özellikle siren veya ışıklı uyarı sistemlerini kullanan bu araçlara geçiş hakkı tanımayan sürücüler, trafik cezasına tabi tutulabilir.
Geçiş Üstünlüğü Kurallarına Uymamanın Cezası Nedir?
Trafikte geçiş üstünlüğü kurallarına uymamak, sürücülere ciddi yaptırımlar getirebilir. Eğer bir sürücü geçiş üstünlüğüne sahip bir araca yol vermezse, 652 TL trafik cezasına tabi tutulur. Ayrıca bu ihlal, sürücünün ehliyetine 20 ceza puanı eklenmesine neden olur.
Bir yıl içinde 100 ceza puanına ulaşan sürücülerin ehliyetleri 2 ay süreyle alınır. Eğer ihlaller devam ederse, bu süre uzayabilir ve ehliyete kalıcı olarak el konulabilir.
Trafikte herkesin güvenliğini sağlamak için belirlenmiş olan geçiş üstünlüğü sıralaması tüm sürücüler tarafından bilinmeli ve uygulanmalıdır. Özellikle trafikte geçiş üstünlüğü hangi durumlarda kullanılır sorusunun cevabı net bir şekilde anlaşılmalı ve geçiş önceliği olan araçlara her zaman yol verilmelidir. Bu sayede hem kazaların önüne geçilir hem de acil durum araçlarının hızlı bir şekilde görevlerini yerine getirmesi sağlanır.
İlginizi Çekebilir→ Otoyol Tabelalarında Renk ve Anlamları Nelerdir?